Kış Yasemini, (Winter Jasmine), (Jasminum nudiflorum)

Jasminum nudiflorum

Kış Yasemini 1,5-2 m.ye kadar boylanabilen, dalları kolayca eğilebilen, çalı türü bir bitkidir.

Anavatanı Kuzey ve Batı Çin’dir.

Soğuk mevsimde Kış yasemini dona karşı dayanıklı birkaç çiçekli bitkiden birisidir. Çiçekleri 2,5cm. civarında sarı renkte ve kokusuzdur. Çiçeklerini Aralık ayında açar ve Nisan ayına kadar çiçek açmaya devam eder. Özel bir bakım gerektirmez. Bakımı kolay, dayanıklı ve uzun ömürlü bir bitkidir.
Güneş alan veya yarı gölgeli ve rüzgâra karşı korunaklı bir yere dikilmelidir. Bitkinin topraktan talebi azdır Gübrelemeye gerek yoktur. Ancak boyunun uzaması istendiği takdirde iyi bir gübreleme ile boyu 3 m. yi bulur.

Çok fazla dal verir. Dallar eğilip bükülebildiği ve budamaya elverişli bir bitki olduğu için istenen form kolaylıkla verilir. Çit bitkisi olarak da kullanılmaktadır.

Budaması çiçeklerin döktükten sonra ilkbahar başında yapılır. 3-4 senede bir derin budama yapılması bitkinin gençleşmesi açısından tavsiye edilmektedir.

Kış yasemini kışın soğuk geçtiği bölgelerde yapraklarını sonbaharda döker, ancak yeşil dalları ve sarı çiçekleri dekoratif görüntüsünü korur.

Çoğatılması basit daldırma yöntemi ile çok kolaydır. Dallarını eğerek toprağa gömün, 1-2 ay içerisinde köklenecektir. Köklendikten sonra dalı kesip köklerine zarar vermeden dilediğiniz başka bir yere dikebilirsiniz. Ayrıca çelikle ürtilmesi de zahmetsizdir.

Gerçek Yasemin, Adi Yasemin, (Common, Summer Jasmine) (Jasminum officinale)

Jasminum officinale

Adi Yasemin veya gerçek Yasemin yaz aylarında açan güzel kokulu beyaz çiçekleri ile tanınan sarmaşık türünde bir bitkidir. Anavatanı Orta Asya ve Çin’dir. Yasemin bitkisinin günümüzde 300′ e yakın türü ve varyasyonu bulunmaktadır. Uçuçu yağı çeşitli branşlarda kullanılmaktadır.

Soğuğa karşı dayanıklı olan bu Yasemin türü soğukluk haritasında 8a (-12 C)  bölgelerinde bile dış mekanlarda yetiştirilebilinir. Ancak iç mekanda da bakımı yapılabilinir. 10-12 m ye kadar boylanabilmektedir. Kışın yapraklarını dökmez.

Güneş sever ama yarı gölge alanlara da uyum sağlar. Hemen her türlü iyi drene edilmiş toprakta yetişebilir. Orta derecede suya ihtiyaç duyar. Aşırı sulamadan kaçınılmalıdır.

Üretimi tohum, daldırma ve çelikleme ile yapılır. Ama en uygun üretim şekli çeliklemedir. Çelikler için ilkbahar ortasında çok genç olmayan sürgün alınmalıdır.

Orman, Duvar Sarmaşığı (English Ivy) (Hedera Helix)

ivya

Hedera Helix yani Türkçe adıyla Orman veya Duvar Sarmaşığı, Avrupa ve Kuzey Afrika kökenli bir bitki türüdür. Genel olarak Hedera Helix ismiyle anılsa bile Hedera bir çok alt türe ve varyasyona sahip bir sarmaşıktır

Türkiye de en yaygın olarak bulunan varyasyonları arasında yaprakların kenarları bej, orta kısmı açık yeşil olan Alacalı Hedera bulunmaktadır.

Alacalı Hederaa

Duvarlar, kayalar ve ağaçlara 20-30 metreye kadar boylanabilen kışın yaprağını dökmeyen bir sarmaşık türüdür.Ayrıca yer örtücü bitki olarak da yetişir. Tırmandığı yüzeylere vantuz biçimindeki kısa kökçükler yardımı ile tutunabilmektedir.Yapraklarının uzunluğu 4-8 cm eni ise 3-10 cm arasında değişir.

Kuraklığa ve Soğuğa dayanıklı olması ve hemen hemen her türlü toprak da yetişebilmesi, ve hızlı büyümesi nedeniyle geniş yüzeyli duvar ve çitlerin kapatılmasında tercih edilen bir bitkidir.

Ancak tarhi eserler başta olmak üzere ev duvarlarından, vantuz şeklindeki köklerinin vereceği zararları dolayısıyla uzak tutulmalı veya kontrollü büyümesi sağlanmalıdır. İstilacı bir yapısı olmasından dolayı ağaç gövdelerine tırmanarak ağaçların kurumasına sebebiyet de verebilir. Bu güzel bitkinin gelişimi her zaman kontrol altında tutulmalı, zarar verebileceği yüzeylere çıkmasına izin verilmemelidir.

Çiçekleri çok gösterişsiz olmasına karşın çiçek özü açısından zengin olup arı ve böceklerin ilgi odağıdır. Meyveleri bazı kuşlar tarafında sevilerek yenir, ancak insanlar için zehirlidir. Eğer küçük çocuğunuz var ise dikkatli olmanızı tavsiye ederim.

Çoğaltılması çok zahmetsiz ve basittir. Herhangi bir dalından keseceğiniz ve çok genç olmayan 15-20 cm.lik bir uç sürgünü direkt toprağa saplayıp toprağı bir süre nemli kalmasını sağlarsanız iki ay içinde köklenecektir.

Kolay üretilmesi ve çabuk gelişim göstermesi açısından Bonsai sanatı ile uğraşanların tabiri caiz ise acemiliğini atmak için kullandıkları bir bitki türü olarak da ün salmıştır.

Ortanca, Hortanesia, Hydrangea (Hydrangea macrophylla)

blue_hydrangea_hortensia_planta

Ortanca’nın anayurdu Uzak Doğu ve Güney Asya’dır. Çalı formlu bu güzel bitkinin 80′ e yakın türü vardır. Hatta ben hiç görmedim ama sarmaşık türü de varmış.

Ortancalar 1-2 metre boylanabilen, gözalıcı çiçeklere sahip çalı formlu süs bitkileridir. Çiçeklenme zamanı Haziran-Ekim aylarıdır. Çoğu zaman Ekim ayının sonuna kadar çiçekli kalırlar. Bahçe bitkisidir. Saksılarda da yetiştirilebilinir ama önerilmez.Çiçek renkleri yetiştiği toprak PH ina göre değişik renklerde oluşur. Ben Turnusol kağıdına benzetiyorum ortancayı. PH değeri 5.5 altında olduğu takdirde yani asidik topraklarda mavi ve mor, PH değeri 5.5 üstünde yani alkalinli topraklarda pembe ve kırmızı renk çiçekler açarlar. Nötr topraklarda sönük renk çiçekleri olur. Sadece beyaz renk açan ortancalarda çiçek her zaman beyaz kalır.

pink_hydrangeaa

Peki renkli çiçekler elde etmeyi ev ortamında nasıl sağlayacağız?

Kısaca şöyle, eğer ortancanız mavi çiçek açıyor ama siz pembe ve kırmızı tonlarında çiçek istiyorsanız  toprağına az kireç katıp tavuk gübresi kullanabilirsiniz. Hatta bir yerde okumustum, koyu pembe ve kırmızı renkli çiçekler için bir kova su içine katılmış az biraz sirke ile sulamanız yeterlidir. Bu sene deyeceğim sirkeli suyu, sonuçlarını sizinle paylaşırım.Eğer mavi renk çiçeklenme istiyorsanız yanmış büyükbaş gübresi kullanmanız gerekir.

Suyu çok severler. Toprağının nemli kalmasına dikkat edin. Ancak çok da çamurlu olmasın. Güneşten hoşlanmazlar, direkt güneş alan yerlere dikilmemelidir. Gölge ya da yarı gölge alanlarda yetiştirilmelidir. Bu nedenle duvar dibi bitkisi olarak kullanımı çok yaygındır.Soğuk bölgelerde de yaşayabilmesnden dolayı çok tercih edilen bir bitkdir. Soğukluk haritasındaki zonlamaya göre 3-9 zon iklimlerinde rahatlıkla yetişir. Ancak uzun süren donlardan korunmalıdır. Donlardan zarar gördüğü takdirde o sene çiçek açmayabilir.

Ortancanın üretimi kökten ayırma,çelikleme ve daldırma le yapılır. En kolay yöntem çeliklemedir. Yaz sonunda olgun bir dal kesip, yapraklarını temizleyin. 15-20 cm. lik parçaları eğik biçimde toprağa en az yarısı dışarıda kalacak şekilde saplayın ve toprağı nemli tutun. Gelecek ilkbaharda filizlendiğini göreceksiniz.

Ortancalar kış başında tüm yapraklarını döktükten sonra tüm dalların uçları az kesilerek budanmalı ki kışı rahat geçirebilsinler. Kış sonunda ise toprak üzerinde 20-25 cm kalacak şekilde derin budama yapılmalıdır.

Atatürk Çiçeği, Noel Yıldızı,Yılbaşı Çiçeği (Poinsettia) (Euphorbia pulcherrima)

Ataturk-Noelyildizi-poinsettia_flower

Atatürk Çiçeği, Noel Yıldızı veya Poinsettia Meksika ve Orta Amerika Kökenli olup, Türkiye’ yetiştirilmesine ve yaygınlaştırılmasına Mustafa Kemal Atatürk öncülük etmesinden dolayı türkçede Atatürk Çiçeği olarak adlandırılmıştır.

Ilıman iklimlerde bahçelerde yetiştirilen bu bitkinin boyu 4-5 m. leri bulabilir. Soğukluk haritasındaki zonlamaya göre 10a-10b iklimlerinde rahatlıkla dışarıda yetiştirilebilinir. Ancak donlardan korunmalıdır. Ülkemizde genelde saksı çiçeği olarak yetiştirilmekte ve saksıda boyu 1 m. civarında olmaktadır.Yapraklarını kışın dökmez.

Orta miktarda su ihtiyacı vardır.Yaprakların sarkması çok sulandığını göstermektedir.

Yarı gölge ve aydınlık ortam ister.Direkt güneşin altına bıraılmamalıdır.Bilhassa evlerimizde sabah güneşi alan pencere önlerine koyulmasında yarar vardır.Daha sonrasında bulunduğu ortamın güneş almayan aydınlık bir mekan olmasına dikkat edilmelidir.

Küçük çiçekleri cinsine göre beyaz, sarı, pembe, kırmızı renklerde olup, sonbahar sonunda açar ve iki ay boyunca dökülmez.

Saksıda yetiştiriliyorsa, ilkbahar aylarında saksı değişimi yapılması daha uygundur.

Yaprakları kırmızı rengini İlkbahar dönemine kadar sürmekte ve ilkbaharda yeni sürgünler yeşil renkte çıkmaktadır.Bu sizi endişenlendirmesin.Çünkü Sonbahar-Kış aylarında yaprakları tekrar kızaracaktır. Eğer yaprakların daha canlı renklerde kızarmasını istiyorsanız, karanlık oda uygulaması yapmalısınız. Bunu yapmak için eylül ayı başından itibaren 3 ay boyunca hava karardıktan sonra aydınlatması yanmayan bir odaya veya bir dolaba koyup sabah güneşinde tekrar cam kenarına sabah güneşini alması için koymalısınız.

Çoğatılması, tohumdan, daldırma veya kökten ayrıma ile yapılır.

DİKKAT ! Özsuyu hayvanlarda ve insanlarda deride tahrişe sebebiyet verebilir.